0

Boek: Hyperfocus van Chris Bailey

Het jongste boek van Chris Bailey heeft een duidelijke titel: Hyperfocus – Hoe je productiever en creatiever wordt in een wereld vol afleiding (Business Contact, € 20,00). Het boek gaat dan ook uitvoerig (256 pagina’s) in op het fenomeen aandacht. Enerzijds met adviezen over hoe je je aandacht meer richt (hyperfocus) en op strategieën om je geest doelgericht te laten dwalen (snipperfocus). Na lezing is wat mij betreft met name het deel over hyperfocus verplichte kost voor elke kenniswerkers. Het is concreet, praktisch, actueel en goed onderbouwd. Snipperfocus bevat nuttige adviezen maar is wat breder en diverser van opzet.

Waarom focus zo belangrijk is

Het boek opent met een betoog over de zegeningen van focus. Een stevige bewering van Bailey daarover is heel wezenlijk:
De kwaliteit van je focus op enig moment is de kwaliteit van je leven op dat moment.
Momenten met een volkomen gebrek aan focus zijn meer dan alleen een onvermogen om je aandacht te sturen. Het zijn momenten die onrustig en chaotisch aanvoelen. Momenten van volkomen focus op een gesprek of tekst of taak kunnen een bijzonder waardevol gevoel van in- en tegelijk ontspanning geven, flow, in the zone.
Je bent op elk moment ergens op gefocust maar de kunst is die focus te sturen en de kwaliteit ervan te verbeteren.

Pas het toe terwijl je leest

Het boek opent meteen concreet en geeft een reeks adviezen hoe je beter kunt focussen op dit boek:
  1. Smartphone weg
  2. Manage je omgeving
  3. Maak een lijst afleidingen, noteer
  4. Vraag je af of je dit boek wel wilt lezen
  5. Een beetje cafeïne
  6. Pen en markeerstift
  7. Als focus verslapt … doe iets anders

Deze tips komen op een aantal plaatsen terug maar geven de concreetheid van het boek mooi weer. En welke lezer zal zich tijdens het lezen van een boek over aandacht niet erg bewust zijn van aandacht.

De fundamentele spanning

Bailey beschrijft hoe we als mens van nature geneigd zijn onze aandacht open te houden voor iets nieuws, een verrassing, een risico. Momenten van concentratie zijn vanuit onze evolutie gevaarlijk, aangezien we dan niet de tijger zien die eraan komt. Je focus bij een object van aandacht houden is daarmee een natuurlijke worsteling met een brein dat veel meer plezier haalt uit iets nieuws. Tel daarbij op dat er meer dan ooit en makkelijker dan ooit toegang is tot een voortdurende stroom nieuws via diverse apparaten, apps en sites en de noodzaak voor het boek is er.

Met name de eerste 40 seconden van een taaie klus zijn strijd met je brein die liever wat makkelijkers en leukers doet. Weet je door die fase heen te komen, dan staat momentum en is de kans groot op een productief gevoel, dat je dat wat je wilde doen ook daadwerkelijk doet.

Onze beperkte aandachtsruimte managen met hyperfocus

Aandacht verbeeldt Bailey als een cirkel die de gehele beschikbare hoeveelheid aandacht weergeeft. Focus ontstaat door die ruimte met één aandachtsobject te vullen. Omgekeerd: teveel in die ruimte willen proppen of meerdere taken om ruimte laten concurreren geeft geen focus. Overblasten van die ruimte heeft nadelen:

  • het gaat ten koste van je geheugen
  • details ontgaan ons
  • we maken meer fouten
  • we wennen aan snel overstappen naar iets anders.

Het is een natuurlijk proces dat je aandacht zo nu en dan verslapt of een ander aandachtsobject kiest en dan is, analoog aan meditatie, de kunst je aandacht rustig terug te brengen en door te gaan met de focustaak. Om te hyperfocussen moet je dus:

  1. Een productief of zinvol aandachtsobject kiezen. Voornemens gaan altijd vooraf aan aandacht.
  2. Zoveel mogelijk in- en externe afleidingen elimineren
  3. Focussen op het gekozen aandachtsobject
  4. Voortdurend de focus terughalen naar dat object.

Voor elke stap geeft Bailey adviezen, ingebed in onderzoeksresulaten die in het notenapparaat na te slaan zijn. Met name voor stap 2 lees je veel tips, bijvoorbeeld om afleidingen door je smartphone te beperken:

  • Zet alle notificaties uit met alleen een uitzondering voor VIP’s
  • Let op voor loze momenten
  • Ruil telefoons, kun je wel iets opzoeken maar heb je niet je eigen afleidingen
  • Vliegtuigstand als standaard
  • Een tweede apparaat met minder afleidingen
  • Maak een map ‘Gedachtenloos’ die je waarschuwt voor wat je op het punt staat te doen
  • Beknot de lijst met apps.

Zo lees je ook adviezen om in open ruimtes te werken, besprekingen en e-mail minder te laten afleiden.

Naast hyperfocus ook snipperfocus

Naast het in de titel prominent genoemde hyperfocus kent het boek een deel over snipperfocus. Hyperfocus richt je jouw aandacht naar buiten. Bij snipperfocus richt je jouw aandacht naar binnen. Hyperfocus maakt je productief, snipperfocus creatief.  Snipperfocus kent drie typen:

  • Registratiemodus: laat je brein de vrije loop en ervaar wat het vindt. Alle niet-opgeloste zaken treden op de voorgrond.
  • Probleemoplossende modus: houd een probleem losjes in je hoofd en laat je gedachten erom heen gaan
  • Habituele modus: voer een eenvoudig klusje uit en registreer wat er aan ideeën en plannen bovenkomt.

Elke vorm van snipperfocus wordt beschreven en je leest adviezen hoe je in die modus komt en blijft. Het idee is dat deze vorm van focus ook een doelgerichte activiteit is. Je laat dus niet zo maar de gedachten de vrije loop maar doet dat met de intentie ergens over na te denken of om voordeel te hebben bij die gedachten. Het is dus niet zoiets als de meanderende manier van denken die Levitin beschrijft in Een opgeruimde geest. Die manier van denken is juist niet doelgericht en daarmee enorm ontspannend.

Het deel over hyperfocus is, misschien ook vanwege het thema, meer uitgelijnd en werkt naar één doel: productiever worden door je aandacht te managen. Het deel over snipperfocus is breder met uitstappen naar bijvoorbeeld het fenomeen geluk. Voldoende nuttige adviezen, met name rond de registratiemodus die je helpt te zien wat je zoal aan je hoofd hebt, zoals degenen die Getting Things Done kennen de mind sweep doen.

Opmerkelijk is de wat kritische houding van Bailey tegenover verveling. Verveling roept een negatief gevoel op. Waar veel andere auteurs juist vurige pleidooien houden om juist vaker die leegte op te zoeken, stimuli en afleiding bewust te verwerpen en maar eens door die negatieve leegte heen te gaan.

Kortom

Het thema focus is bijzonder relevant. Met het beeld van een aandachtsruimte maakt Bailey het denken over focus aanschouwelijk en met de uiteenzetting waarom focus niet onze meest makkelijke denkmodus is, wordt duidelijk dat je er vaardig in moet worden om die aandacht te sturen. De adviezen zijn praktisch en misschien niet per se verrassend maar gezien de breedte en volledigheid een nuttige verzameling. Het deel over snipperfocus bevat nuttige tips over creatief denken maar is wat minder een gebalanceerd betoog.

 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *